Actie & reactie
Naar aanleiding van de actie van Aliefka Bijlsma, het gratis downloaden van haar boek ‘Mede namens mijn vrouw’, plaatste ik op 6 oktober een reactie op mijn site, en maakte dit via Twitter kenbaar. Aliefka merkte terecht op dat het jammer was dat mijn site geen ruimte bood om te reageren, waarop ik haar beloofde om haar reactie op mijn site te plaatsen. Hier volgt de reactie van Aliefka, en uiteraard weer eentje van mij. En zo heb je dus een polemiek.
Beste Astrid, collega,
Ik las je column. Je bent geen voorstander van het weggeven van een gratis ebook. Maar waarom eigenlijk niet? Daar geef je geen nadere uitleg over. Een doodlopend steegje in welke zin? Wat bedoel je daarmee? Lopen wij, als schrijvers, risico? Of lopen uitgevers en boekhandelaren risico’s? Hoe ziet dat steegje er dan precies uit? Ben je er geen voorstander van voor je eigen boeken, of voor alle boeken in algemene zin? Ik ben benieuwd naar je antwoord op deze vragen omdat je wellicht al schrijvende tot de conclusie komt dat er geen bezwaren zijn. En mocht je die wel kunnen formuleren, dan zal ik je inhoudelijk van repliek dienen. Ik ben nu geneigd met citaten van Seth Godin te komen, maar dat heeft geen enkele zin als ik niet precies weet waar de angel zit. Dus zal ik mijn antwoord voor nu beperken tot een meer persoonlijke toelichting en motivatie.
Je zegt dat we twee dingen moeten onderscheiden: het ebook en de strijd om aandacht voor je boek. Met andere woorden: het boek en de strijd om aandacht voor je boek (want eboek en boek zijn in deze betekenis voor mij hetzelfde, alleen het formaat is anders). Ik ben het daarmee eens. Helaas kan tegenwoordig het een niet zonder het ander, tenminste: als je als vooralsnog onbekende schrijver de kans wil verhogen dat je ooit geld kan verdienen met je werk. Dat ligt overigens niet zozeer aan de kwaliteit van een (e)boek, maar aan de hoeveelheid boeken die verschijnen. In de virtuele wereld is dat niet anders dan in de fysieke wereld. Een realiteit waar we helaas mee te maken hebben.
Mij bekruipt het gevoel dat je wat ik gedaan heb louter ziet als PR stunt. Dat is niet het geval. Ik zat niet in mijn schrijfkamertje slim te bedenken hoe ik de aandacht van de media zou kunnen krijgen. Laat staan dat mijn uitgever en ik een heel uitgekiende marketingstrategie ontwikkelden. Dat is anders gegaan. Ik werd geconfronteerd met het feit dat mijn boek vier maanden na uitbreng maar 1100 exemplaren had verkocht. Nu is dat in literaire wereld niet slecht. Maar ikzelf vond het te weinig, gezien het aantal jaren die ik eraan had besteed en de investeringen die ik ervoor had gedaan. Ondertussen hoorde ik van lezers dat ze mijn boek goed vonden. Dat sterkte me, of voedde mijn gedachten, zo je wilt. Want: als ik niet zeker was van de kwaliteit van mijn roman, had ik die ook nooit zomaar weggegeven. Ik wilde meer lezers. Daar ging het me om, en ik dacht daarom: gooi de boel open. Ik heb liever 1000 lezers meer, dan 10 euro extra en een schouderklopje van de boekhandel omdat ik nog eens 50 boeken heb verkocht. Want zo liggen de verhoudingen.
Als het fysiek mogelijk was geweest om 13,000 boeken in treinen te leggen, of uit een vliegtuig te gooien, dan had ik dat zeker gedaan. Maar je loopt dan al gauw tegen hoge kosten aan. En het mooie van de digitale wereld is nu juist: het hoeft niet al te veel te kosten. Op een webdesigner na en wat technische hulplijnen. Belangrijker nog: ik geloof in het principe van weggeven. Of dat nou ideeën zijn of boeken, ik ben ervan overtuigd dat dingen groeien zodra je ze deelt. Vooral wanneer je dat op een positieve manier, en met zelfvertrouwen presenteert.
Binnen een week hebben 13,000 mensen mijn eBook gedownload. Ik ken die mensen niet en ik kan ze verder ook niet bereiken. Ze zijn in die zin voor mij net zo abstract als wanneer ze er 13,000 zouden hebben gekocht in de winkel, wat ze overigens nooit hadden gedaan. Dat is een denkfout die er vaak wordt gemaakt, met name door boekhandels en uitgeverijen, alsof ze die mensen als klanten “kwijt” zijn geraakt. Die klanten waren er om te beginnen niet. En juist nu, nu ze het boek op een ereader hebben staan, zou het nog wel eens zo kunnen zijn dat ze het kado willen geven aan een vriendin. Tenminste, als ze het boek goed vinden.
Uiteindelijk valt of staat alles daarmee. En dat moet je als schrijver nooit vergeten. Het begint met inhoud, en eindigt daarmee. En in het midden zit de verspreiding van je boek.
Beste Aliefka, collega,
Ik denk dat ik kort maar krachtig ga antwoorden op jouw betoog. Al had je 40.000 downloads gehad! Het gaat hier niet om de hoeveelheid downloads, het gaat hier om content en hoe je daar mee omgaat. Ik zie geen verschil tussen een papieren boek en een e-book. De wijze van verspreiding is alleen anders, maar de inhoud, de content, is exact hetzelfde. We geven geen gratis boeken weg, waarom dan wel e-books? Omdat het kan, omdat het goedkoop is? Dat lijkt me geen argument.
Rondom het e-book hangt de geur van gratis, en dat is ontzettend jammer, maar laten wij als schrijvers dan in ieder geval het standpunt innemen dat we vooralsnog onze content niet bij de straat zetten.
Ik ben er heilig van overtuigd dat het met de ontwikkeling van het e-book helemaal goed gaat komen, maar we moeten het wel de tijd geven. Als een schrijver meegaat in de trend dat een e-book gratis weggegeven kan worden, dan zie ik dat als een gemiste kans om het e-book een succes te laten worden. Ik noem dat een doodlopend steegje, want wat ga jij met je volgende boek doen? Ik zeg wachten totdat Aliefka Bijlsma gratis haar e-book met ons deelt.
Ik denk dat we als schrijvers vooral willen dat onze boeken worden gelezen, maar je creëert geen lezers door gratis te verspreiden, je hebt slechts afnemers. En misschien moeten we dat niet willen.